Demak bu bizning pianino o’rganish bo’yicha birinchi darsimiz. Agar tayyor bo’lsangiz qani kettik.
Bu pianino klavishing ko’rinishi.
Sizda pianino yoki sintezator bormi (agar yo’q bo’lsa onlayn pianinodan foydalaning pianoplays.com), rasmga e’tibor bering suratning chap tarafdagi eng chekkadagi oq klavish bu do notasi. O’zingizning pianinoyingizda chapdan o’ng tarafga qarab yettita oq klavishlarni sanang sakkizinchi oq klavishdan yana takrorlanib do notasi keladi va bu yerda keyingi oktava boshlanadi.
Oktava bu musiqiy interval bo’lib (xoxlagan klavishingizdagi) bir notadan keyingi xuddi shu no’tagacha bo’lgan masofa xisoblanadi. Masalan: Do-re-mi-fa-sol-lya-si-do. Do notasidan do notasiga qadar bo’lgan masofa oktava xisoblanadi. Shunday qilib do notasi bir oktavaning tugashi va keyingi oktavaning boshlanishi xisoblanadi. Bu oktavalar ovozning pasd-balandligi bilan ajralib turadi. Chap tarafdagi oktavalarning tovushi basslik va yog’on bo’ladi. O’ng tarafdagi oktavalar yoki klavishlarning tovushi ingizchka bo’ladi. Klavishlarning tovushi chapdan onga borgani sari ingichklashib, mayinlashib boradi. Xammasi tushinarlik bo’lyaptimi? Agar unday bo’lmasa o’qishda davom eting.
Pianinoda notalarning nomlari
Bu yerda 7 ta sof notalar ko’rsatilgan. Sof notalar xammasi bo’lib yetita: do-re-mi-fa-sol-lya-si. Buni blakтotingizga yozib oling. Mana biz siz bilan pianinoda notalar nomlarini va joylashishini bilib oldik. O’zingiz bilan faxrlansangiz bo’laveradi.
Pianinoda qora klavishlar
Endi qora klavishlar xaqida gapirsam. Qora klavishlar bu oq klavishlarning oralig’i. Masalan: do notasini olsak. Pianinoda do notasini toping payqagan bo’lsangiz uning o’ng tarafida qora klavish do notasini re notasidan ajratib turibti. Bu qora klavish do notasi uchun diyez re notasi uchun bemol xisoblanadi.
Yodingizda tuting: Qora klavish oq klavishning ong tarafida turgan bo’lsa unga diyez xisoblanadi agarda chap tarafida turgan bo’lsa bemol.
Diyez nota yolida quyidagicha yoziladi # vazifasi notani yarim ton yuqoriga ko’tarish.
Bemol nota yo’lida quyidagicha yoziladi b vazifasi notani yarim ton pastga tushirish.
Lekin bizda yonida qora klavish bo’lmagan notalar xam mavjud. Masalan mi va si notalari. Sizda shunday savol tug’ilishi mumkin nima bu notalarda diyez yo’qmi? Albatt diyez bor bu notalarning diyezi oq klavishlar mi notaning diyezi fa notasi si notasining diyezi esa do.
Rasmga e’tibor bering va diyez nimayu bemol nima ekanligini yod oling.
Pianinoda ton va yarim tonliklar
Yuqorida ton va yarim tonliklar haqida so’z yuritdik endi esa ton va yarim ton nima ekanligi haqida aytib o’tmoqchiman.
Ton bu ikki nota orasidagi masofa. Bir ton ikki yarim tondan tashkil topadi. Masalan: do notasini olsak. Do notasidan uning yonidagi do # (#-diyez) gacha yarim ton xisoblanadi. Do notasidan re notasiga qadar bo’lgan masofa esa bir ton xisoblanadi. Chunki do va re notalari orasida ikkita yarim tonlik mavjud.
Yodingizda tuting: yarim ton bu bir klavishning yonidagi klavishga qadar bo’lgan masofa( yonidagi klavish oq yoki qoraligini axamiyati yo’q).
Ton bu bir klavishning ikkinchi klavishdan otib uchinchi klavishgacha bo’lgan masofa ( yonidagi klavish oq yoki qoraligini axamiyati yo’q).
Rasmga e’tibor bering va yod oling.
Notalarning lotin xarflarida nomlanishi
Notalarning do-re-mi-fa-sol-lya-si nomlaridan tashqari lotin xarflarda xam yozilgan nomlarini uchratishingiz mumkin.
Do-C
Re-D
Mi-E
Fa-F
Sol-G
Lya-A
Si-H
Rasmga e’tibor bering.
Qora klavishlarning nomlari xuddi shu nomlarga diyez yoki bemal nomi qoshilgan xolda aytiladi.
Mashqlar
Pianinoda do-re-mi-fa-sol-lya-si-do notalarini chaling va tovushlarni eslab qoling.
Pianino chalish uchun barmoqlar joylashishi.
O’ng qo’l: do-bosh barmoq
Re-ko’rsatgich barmoq
Mi-o’rta barmoq
Fa-bosh barmoq
Sol-ko’rsatgich barmoq
Lya-o’rta barmoq
Si-nomsiz barmoq
Do-chimchaloq barmoq
Chap qo’l: do-chimchaloq barmoq
Re-nomsiz barmoq
Mi-o’rta barmoq
Fa-ko’rsatgich barmoq
Sol-bosh barmoq
Lya-o’rta barmoq
Si-ko’rsatgich barmoq
Do-bosh barmoq. Barmoqlar joylashishini yod oling to’g’ri chalishda barmoqlar muxim axamiyatga ega.
Qora klavishlar bilan birgalikda chaling ovozlar qanday o’zgarayotganini taxlil qilgan xolda.
Notalar nomlarini yod oling oddiy nomlarini xam lotin xarfdagi nomlarini xam.
| 
