Gitara torlarini noxun (mediator) yoki barmoqlar bilan chertish mumkin. Noxun yordamida solo chalish, akkordlarni strum qilib, ya’ni muayyan torlarni terib emas, balki akkordning barcha notalarini birdaniga chalish mumkin. Noxunning yaxshi jihati, u bilan chalingan ohanglar jarangdor chiqadi, uzoq payt gitara chalsangiz ham barmoqlaringiz shikastlanmaydi.
Ammo neylon torli klassik gitaralarni odatda barmoq bilan chertishadi. Murakkab arpejiolarni ham noxun bilan chertib bo‘lmaydi, sababi noxun yordamida bir-biriga yaqin bo‘lmagan torlarni bir vaqtda chalishning iloji yo‘q..0
Noxunni ko‘rsatkich barmoq hamda bosh barmoq bilan ushlaymiz. Chalayotib noxunni to‘g‘ri ushlash kerak: uning uchigina torlarga tegishi kerak. Chap qo‘lingiz bilan yuqorida o‘rgangan akkordlarimizdan birini ushlab, o‘ng qo‘lingiz bilan noxun yordamida torlarni yuqoridan, ya’ni eng yo‘g‘on tordan pastga, ya’ni eng ingichga torga qarab birma-bir chaling.
Chertayotib qo‘lingizni bo‘sh qo‘ying. Noxun torlarga yengil tegsa bas. Aks holda, bir tordan keyingisiga o‘tish qiyin bo‘ladi.
Endi biror akkordni balandroq, tezroq chalishga harakat qiling. Noxun bilan yo‘g‘on simdan ingichka simga qarab strum qiling. Torlarning ovozi jarangdor chiqsin. Agar biror sim bo‘g‘ilayotgan bo‘lsa, chap qo‘lingiz bilan uni qattiqroq bosing.
Yuqoridan pastga strum qilishni o‘zlashtirib olganingizdan keyin, o‘ng qo‘l bilan chalishda davom eting, chap qo‘l bilan esa yuqorida o‘rgangan akkordlarimizni ushlang: Em, G, C, D.
Akkordlarni birdek pastga chalishni o‘rganganingizdan keyin, ularni pastdan yuqoriga chalib ko‘ring. Akkordlarni pastga ham, yuqoriga ham chalganda bir xil tovushga ega qilib chalishni o‘rganing. Tez ritmlarni chalishda torlarni ham pastga, ham yuqoriga qarab chertish qo‘l keladi.
Odatda torlarni pastga chertish V belgisi bilan, yuqoriga chertish esa ʌ belgisi bilan belgilanadi. Yoki pastga chertish d (inglizcha down so‘zidan olingan), yuqoriga chertish u (inglizcha up so‘zidan olingan) bilan ifodalanishi mumkin.
Tajribangiz oshganidan keyin, eshitgan deyarli har qanday ritmingizni chala oladigan bo‘lasiz. Ammo avval osonroq ohanglarni chalishni o‘rganish kerak.
Barmoqlar bilan chertish
Barmoqlar bilan chertish uchun o‘ng qo‘l tirnoqlarini 2-3 mm o‘stirish kerak. Torlarni odatda ham tirnoqlar, ham barmoq uchlaridan foydalanib chertishadi. Ayrim gitarachilar o‘ng qo‘l tirnoqlarini ham chap qo‘lnikidan qisqa qilib olib tashlashadi hamda torlarni faqatgina barmoqlarining uchi bilan chertishadi. Bunday qilish osonroq bo‘lsa-da, bu yo‘l bilan chalingan torlarning ovozi uncha jarangdor bo‘lmaydi.
Bosh barmoqning ishi uch yo‘g‘on torni chertishdan iboratdir. Boshqacha qilib aytganda, bosh barmoq asosan bas notalarni chaladi. Tabiiyki, bosh barmoq bilan torlarni faqat yuqoridan pastga cherta olamiz. Qolgan barmoqlar bilan odatda pastdan yuqoriga chertamiz.
Barmoqlar bilan yana akkordlarni noxun bilan chalgandek strum qilib chalish mumkin. Barmoqlar bilan ritm chalayotganda odatda torlarni pastga 1-,2-,3-,4-barmoqlar bilan, yuqoriga esa bosh barmoq bilan chertish kerak.
Manba Nodir Atayev web saytidan olindi
| 
